Του Βύρωνα Γ. Πολύδωρα
Από το 1824, από τα πρώτα δάνεια της Αγγλίας μέχρι σήμερα, η ίδια ιστορία. Οι τραπεζίτες φορύν τα ημίψηλα καπέλα τους και τις μαύρες ρεντιγκότες τους με μια χρυσή αλυσίδα στο γιλέκο τους και ορμούν. Όπου πελάτες. Όπου δυστυχισμένοι ιθαγενείς, που τους προσκαλούν για να τους βγάλουν από τα οικονομικά αδιέξοδά τους. Και οι κυβερνητικοί πωλούν ελπίδα και αισιοδοξία μέσω των δανείων που διαχειρίζονται.
Όμως τα δάνεια δεν εξοφλούνται ποτέ. Αυτό είναι μαθηματικό αξίωμα. Στην καλύτερη, να εξυπηρετηθούν. Αλλά ούτε αυτό είναι εύκολο ή εφικτό. Για να εξυπηρετηθεί ένα δάνειο απαιτείται η σύναψη ενός άλλου, νέου δανείου. Και ούτω καθεξής. Ο δρακόντειος νόμος που συνοδεύει την αλυσίδα των δανείων λέει πως "Πάση δυνάμει" και "παντί σθένει" απαγορεύεται το κούρεμα των δανείων. Όλες οι άλλες λύσεις συζητούνται. Όχι όμως και η ολική "Σεισάχθεια" (του Σόλωνα).
Οι συνηθέστεροι τρόποι "ρύθμισης" των εκ δανείων χρεών είναι η επιμήκυνση του χρόνου. Οι δόσεις στο άπειρο μέλλον. Ή αλλιώς η υποθήκευση των γενεών που έρχονται. Δηλαδή παιδιά και εγγόνια και δισέγγονα ή τρισέγγονα. Σ' όλο το ενδιάμεσο διάστημα ευτυχείς είναι οι διαχειριστές (κυβερνώντες) των αλληλοδιάδοχων υποθηκεύσεων του μέλλοντος της πατρίδας και του λαού. Και η διαιώνιση της ολιγαρχίας και συχνά οικογενειοκρατίας τους.
Δεν είναι τόσο εύκολη η ανανέωση της ολιγαρχίας. Συνήθως αυτή συντελείται με τη θεία οικονομία, τ.ε. με το jus mortis. Είναι ν' απορεί κανείς με την απάθεια του λαού και με τη σύμφωνη γνώμη του στην πρακτική της ανανέωσης των δανείων (μνημόνια) και στην υποθήκευση της χώρας (έδαφος, πλουτοπαραγωγικές πηγές και εργασία των πολιτών, δηλαδή δούλωση, υποδούλωσή τους). Σαν αφιονισμένοι. "Ανεπαισθήτως".
Η αφανής - όχι και τόσο αφανής - εταιρεία των ιθυνόντων του εσωτερικού με τους θεσμικούς του εξωτερικού, βλέπε ΕΕ και ΟΝΕ, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ΔΝΤ, αλλά και με τους μεγάλους ολιγοπωλιακούς οίκους αξιολόγησης και τα αδηφάγα καρτέλ, είναι μια "σιδηρά εταιρεία". Δεν σπάει εύκολα. Είναι σαν την Ιερά Συμμαχία του Μέττερνιχ, που ένωσε τις αυτοκρατορίες της Ευρώτης του 19ου αιώνα, κατά των επαναστατικών κινημάτων, "καρμπονάρων", για την διασφάλιση της ηρεμίας και της πολιτικής σταθερότητας (μετά το 1789, έτος Κηρύξεως της Γαλλικής Επαναστάσεως). Την τσάκισε μόνον η Ελληνική Επανάσταση.
Και επειδή σήμερα -και πάντα;- "ο καυγάς για το πάπλωμα", δηλαδή για το χρήμα, η "σιδηρά εταιρεία" έχει τάξει ως πρώτη προτεραιότητα της τη διαφύλαξη των κεφαλαίων της, άρα και της όλης ισχύος της, αγρυπνά και συγκροτεί καινούργιες εταιρικές συμφωνίες με τις λεγόμενες "Big Tech" (κολοσσιαίες τεχνολογικές υπερμονάδες), ώστε οι τυχόν παρείσακτοι να μη χαλούν την ολιγοπωλιακή τάξη και ιεραρχία. Οι δυνητικές απειλές προς την ισχύν τους πρέπει να εξουδετερώνονται δια της ενσωμάτωσης και αφομοίωσης στο σχήμα των ολοκληρωμένων ομίλων (integrated clusters). Οι ιθύνοντες του εσωτερικού περιορίζονται αναγκαστικά στο ρόλο του παραγγελιοδόχου για την εκτέλεση διαβιβαστικά και μόνον των παραγγελιών των μεγάλων αφεντικών, στο προκείμενο, οι θεσμικοί, με αρχηγό την ΕΚΤ και επομένους την Commission και ex officio την Καγκελλαρία της Γερμανίας. Οι εγχώριες τράπεζες, οι λεγόμενες "συστημικές", τελούσες υπό την αυστηρή κηδεμονία της Τράπεζας της Ελλάδος, έχουν περιορισθεί στον διεκπεραιωτικό ρόλο της κατανομής των κονδυλίων στους "προκάτ" προαποφασισμένους ομίλους.
Τα προγράμματα καταρτίζονται και εκτελούνται επί τη βάσει των προτεραιοτήτων που τάσσουν οι "θεσμικοί". Παλιά (2010-2015), στην αρχή των μνημονίων, τους έλεγαν "τρόικα". Οι "θεσμικοί" επιλέγουν και ορίζουν τα προγράμματα και όχι οι ανάγκες, οικονομικοκοινωνικές, ενός λαού, του ελληνικού. Και για να είναι ασφαλισμένες οι ροές (χρημάτων και εκτέλεσης προγραμμάτων), μηχανισμοί ποικίλοι ορίζουν και τους εγχώριους κεντρικούς και συστημικού τραπεζίτες. Για τη φύλαξη των χρημάτων τους και τη διασφάλιση στην τήρηση των εγγυήσεων των δανείων.
Έτσι σχηματίστηκαν και οι μονόδρομοι των κυβερνητικών δυσκολιών. Έτσι ονόμασαν την κατάσταση (status) της περιορισμένης ευθύνης αι αρμοδιότητας-δικαιοδοσίας τους στην οποία υποβαθμίστηκαν οι πολιτικοί (οχι μόνο οι Έλληνες) ως επιλεξιμότητα και συντονισμό για την βέλτιστη και συλλογική (Ευρωπαϊκή και διεθνή) συνεργασία και ωφελιμότητα. Αυτό είναι το χρηματοπιστωτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο καλείται η παγκόσμια οικονομία να λειτουργήσει σήμερα, δηλαδή "θεραπεύοντας" τις δραματικές ζημιές της υγειονομικής κρίσης και της επιδείνωσης της οικονομίας.
Η Ελλάδα στρέφει το λιγωμένο βλέμμα της (από την πείνα, την ανεργία, την ανέχεια, τη φτώχεια και την απόγνωση) προς την Ευρώπη και δη προς τις Βρυξέλλες, την Commission, τη Φρανκφούρτη και το υπερκείμενο Βερολίνο, για να αντιμετωπίσει τις αλληλοδιάδοχες κρίσεις της. Την κρίση χρέους πρώτα, που την ψευτοκουκούλωσε, με δέκα χρόνια θυσιών και κακών (σκόπιμων ή αμελών) συνταγών θεραπείας, και την από τον Γενάρη του 2020 κρίση της πανδημίας του Covid-19 με την οποία "χορεύει" τον χορό του θανάτου στην κυριολεξία.
Αλλά πέραν των φοβικών κρουσμάτων και των τελεσίδικων θυμάτων και πέραν της διάρρηξης του κοινωνικού και πολιτισμικού ιστού που υφίσταται η χώρα μας, οι οικονομικές επιπτώσεις είναι αβίωτες. Η ανεργία και η διάλυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η κατεστραμμένη παραγωγή και η πλήρης περιθωριοποίηση στην ανέχεια των αυταπασχολουμένων (δικηγόρων, οικονομολόγων, τεχνητών, καλλιτεχνών κ.ά.) είναι οι επτά πληγές του Φαραώ. Και όσο πιο πολύ μακραίνει η συζήτηση των αρμοδίων γύρω από τη μονοκαλλιέργεια του ελληνικού τουρισμού, της (δήθεν) βαριάς βιομηχανίας μας τόσο η αγωνία μας εντείνεται, για τον λόγο οτι οι δυνητικοί πελάτες τελούν υπό την αίρεση του κορωνοϊού και της συνακόλουθης προβληματικής πλέον ελυθερίας κινήσεως των Ευρωπαίων, όσο και των παγκόσμιων πολιτών. Η βαριά βιομηχανία μας έχει γίνει εύθραυστη και ετοιμόρροπη, όσο οι οικονομίες των αναπτυγμένων γίνονται αβέβαιες.
Η κατανομή των κονδυλίων τόσο για την αντιμετώπιση της οκονομικής κρίσης-πανδημίας όσο και για την ενίσχυση του Ταμείου Ανάπτυξης πρέπει οπωσδήποτε να στρέφεται προς την πραγματική οκονομία και την παραγωγική ανάπτυξή της. Δημοσιονομικά τεχνάσματα μπορεί να τακτοποιούν τα λογιστικά βιβλία των χρεωστικών λογαριασμών, αλλά δεν χωρούν πλέον. Η διακήρυξη π.χ. ότι για ένα (1) ευρώ που θα εισφέρουμε θα έχουμε 4.6 ευρώ επιστρεφόμενο όφελος (εισπράξεις) μέσω του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και του ταμείου Ανάπτυξης γίνεται συν τω χρόνω κενή περιεχομένου. Γιατί δεν θα υπάρχει σε μια αντιπαραγωγική οικονομία ούτε αυτό το ένα (1) ευρώ για να εισενεχθεί στα ταμεία των τοκογλύφων! Όπως δεν μπορεί να συνεχισθεί η δανειοληπτική δραστηριότητα με την έκδοση νέων μακροχρόνιων ομολόγων με χαμηλότερα επιτόκια με τα οποία θα μειώνεται χρέος υψηλοτέρων επιτοκίων. Τα καμπανάκια χτυπούν οτι αυτό δεν μπορεί να συνεχισθεί επ' άπειρον (για την ακρίβεια μετά το 2026).
Επομένως, η οικονομία μας ή θα παράγει και θα ζήσει, αυτή και η αγορά της και ο λαός της. Ή θα πεθάνει. Με τεχνάσματα και ασκήσεις χορογραφικές και ζογκλερικές στον αέρα, δεν σώζεται. Ούτε με πλαστογραφημένες ρητορίες αισιοδοξίας των πολιτικών ελίτ. Παρατηρώ τις δηλώσεις των οικονομικών υπουργών και των υπουργών υγείας και κοινωνικής πολιτικής και απογοητεύομαι. Δεν βλέπω αυτό το πνεύμα διάσωσης να καταλαμβάνει με τις χρηματοδοτήσεις και κατανομές των 32 δισ. ευρώ (του Ταμείου Ανάπτυξης). Διάσωσης των κοινωνικών ομάδων και στήριξης των επαγγελματικών τάξεων. Διάσωσης και επούλωσης των πληγών και των δυο αλλεπάλληλων κρίσεων (χρέους και υγείας).
Θα ήθελα να δω το συγκεκριμένο των προτάσεων στη διάγνωση των πληττομένων συνόλων και το κατάλληλο και επαρκές remedium=ίασμα, άκεσμα, επικούρημα, θεράπευμα. Βλέπετε δεν λέω ούτε "φάρμακο", ούτε "επίδομα", ούτε ''κουμούτσι στον ζητιάνο". Μιλώ για διάσωση. Θα ήθελα να έβλεπα, σήμερα την εποχή της ψηφιοποίησης και της ψηφιοποιημένης οργάνωσης, τους στόχους-τομείς των αναξιοπαθούντων. Και τα προγράμματα διάσωσης: α) των ανέργων, στους οποίους να δοθούν ευκαιρίες και τρόποι δημιουργίας και όχι επιδόματα, β) των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που πνέουν τα λοίσθια, γ) των πολυτέκνων, δ) των γεωργοκτηνοτρόφων, ε) των ελευθεροεπαγγελματιών. Εξειδικευμένα και αναλογικώς ισότιμα. Με επίλυση όλων των κοινωνικών αινιγμάτων. Δηλαδή όχι τυφλές οριζόντιες εφαρμογές αλλά με ηθικές, ανατομικές εξισώσεις. Παραδείγματος χάριν ποιός θα λάβει την "Χ" ενίσχυση, ο γεωργοκτηνοτρόφος με ένα παιδί ή ο πολύτεκνος; Με λελυμένα αυτά τα αινίγματα ασκούμε κινητρική πολιτική και για την εθνική επιβίωση και για την οικονομική ανάπτυξη. Εννοείται το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για τα έργα υποδομής και τα κονδύλια για την εθνική άμυνα είναι τα ουσιώδη επιτάγματα για την Ελλάδα, όπως πάντα και τώρα.
Αντί αυτών όλων, βλέπω τους "Χαλασοχώρηδες" του Παπαδιαμάντη ή τους Σάυλωκ του Σαίξπηρ να ζουν και να βασιλεύουν και σήμερα. Και να χορεύουν σα μεθυσμένοι τον χορό των Βαλκυριών. Χωρίς τιμωρία, χωρίς αιδώ και με οίηση που τους παρέχουν οι παραδομένοι πολιτικοί διεθνώς και εγχωρίως. Και θλίβομαι βαθιά. Τα προγράμματα εξυπηρετούν κατά κύριο λόγο τους ομίλους των συγχωνευμένων (merged) πολυεθνικών με εγχώριες μεσολαβητικές εταιρείες πατρώνων και όχι τις ανάγκες των έτοιμων, πρόσφορων και ικανών ομάδων του εγχώριου εργατικού δυναμικού. Που τις κατέστησαν αμετάκλητα ένα απεγνωσμένο περιθώριο. Ο Θεός να βάλει το χέρι του!
